رویکردهای حاکم بر تغییر در نظام آموزش و برنامه درسی ایران: از رویکرد مهندسی تا رویکرد فرهنگی

Authors

نعمت الله موسی ­پور

دانشیار دانشگاه شهید باهنر کرمان

abstract

تغییر، موضوعی جدایی ناپذیر از حیات انسانی است. نظام آموزش و برنامه درسی نیز از این قاعده عام خارج نیست. پیگیری تغییر نیازمند برنامه ریزی و اجراست. اقدامات به عمل آمده در این زمینه، تجربیاتی را برای نظام های آموزشی پدید آورده است. این تجارب را می توان تحت دو رویکرد عمده با عناوین «فرهنگی» و «مهندسی» طبقه بندی کرد. در رویکرد فرهنگی، تغییرات به درخواست مخاطب آغاز و با مشارکت، برنامه ریزی و به صورت تدریجی به اجرا گذاشته می شود. در رویکرد مهندسی، تغییرات به دستور و برای رسیدن به مطلوب آرمانی آغاز می گردد، توسط متخصصان برنامه ریزی شده و بر اساس برنامه زمان بندی مقرر به اجرا گذاشته می شود. عنایت اصلی رویکرد فرهنگی به «مطلوب نمایی» و عنایت اصلی رویکرد مهندسی به «مطلوب سازی» است. به همین دلیل، اصلِِ محوری در رویکرد فرهنگی «اصل آزادی» و اصلِ محوری در رویکرد مهندسی «اصل عدالت» است. این دو رویکرد دارای شواهدی برای دفاع هستند: در جایی که اعتقاد به «رساندن» است، رویکرد مهندسی و در جایی که اعتقاد به «رسیدن» است، رویکرد فرهنگی قابلیت های بیشتری دارد. این دو رویکرد از حیث زمان و دستاورد نیز متفاوت اند: رویکرد مهندسی «زودبازده اما گذرا» و رویکرد فرهنگی «دیربازده اما ماندگار» است. شواهد نشان می دهد که طی یک صد سال گذشته، ایرانیان برای استقرار نظام نوین آموزش و برنامه درسی و جبران عقب افتادگی از پیشرفت های تمدنی مدرن، با توسل به رویکرد مهندسی به تغییرات آموزشی پرداخته اند و از حیث توسعه ظاهری نظام آموزشی، دستاوردهایی قابل توجه کسب کرده اند. اما اینکه دستاوردهای واقعی آن مطلوب باشد، جای تردید است؛ هر چند که زمان مصروف برای تحقق ظواهر، مقبول بوده است!

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

الگوی فراکتالی برنامه درسی دکترای رشته مطالعات برنامه درسی آموزش عالی ایران با رویکرد بین فرهنگی

این پژوهش با هدف طراحی واعتباریابی الگوی برنامه درسی دکترای رشته مطالعات برنامه درسی آموزش عالی ایران با رویکرد بین فرهنگی انجام شد.. روش تحقیق،کیفی، از نوع تحلیل محتوای کیفی استقرایی، و بررسی سیستماتیک چهارده مقاله کیفی منتخب با هدف استخراج مقوله‏های اصلی و فرعی و ابعاد وطیف الگوی فراکتالی برنامه درسی دکترای رشته مطالعات برنامه درسی آموزش عالی ایران با رویکرد بین فرهن...

full text

طراحی محتوای الکترونیکی برنامه درسی آموزش توسعه پایدار در نظام آموزش عالی- رویکرد کیفی

هدف اصلی این پژوهش، طراحی محتوای الکترونیکی برنامه درسی آموزش توسعه پایدار در نظام آموزش عالی بود. طرح پژوهش کیفی و به طور ویژه «مطالعه موردی کیفی» بوده است؛ جامعه آماری عبارت بود از: 1- تمامی اعضای هیأت علمی رشته های مهندسی عمران، معماری، کشاورزی؛ 2- تمامی اعضای هیأت علمی رشته روان‌شناسی تربیتی دانشگاه شیراز و 3-تمامی متخصصین، صاحب‌نظران و پژوهش‌گران حوزه برنامه ریزی درسی و اموزش الکترونیکی.  ...

full text

روند بین المللی سازی برنامه های درسی با رویکرد آموزش از دور در آموزش عالی ایران

این مطالعه، با رویکردی توصیفی- پیمایشی، با هدف بررسی روند و ابعاد فرایند بین المللی سازی برنامه‌های درسی با رویکرد آموزش از دور، در آموزش عالی ایران، ضمن بررسی دلایل ضرورت این امر، به شناسایی عوامل، شرایط، منابع، امکانات، تنگناها، فرصت‌ها و راهبردهای مناسب برای آن پرداخته است. در این راستا با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای – طبقه ای و استفاده از فرمول ککران، 543 نفر از اساتید و دانشجویان ایر...

full text

رویکرد سیستمی در تدوین و نوسازی برنامه درسی در آموزش مهندسی

طراحی و تغییر برنامه های درسی همواره چالش عمده برنامه ریزان درسی در حوزه های مختلف علمی بوده است و می تواند رویکردها و نتایج متفاوتی داشته باشد. در این بین، رویکرد سیستمی به تدوین برنامه های درسی، به­دلیل ماهیت نظام مند خود، اثربخشی بهتری نسبت به سایر رویکردها دارد. افزایش حجم دانش در حوزه مطالعاتی آموزش مهندسی نیازمند به­کارگیری بهترین رویکردها برای گزینش بهترین برنامه های درسی است. در این مقا...

full text

گونه شناسی رویکردهای تغییر: رجحان رویکرد اصلاحی در ایران

برای جامعه شناسان و علاقه مندان به مطالعه عمیق جامعه سیاسی ایران،آگاهی ازسنخ هایی که رویکردهای تغییر» را در میان نیروهای اجتماعی- سیاسی معرفی می کنند، امری ضروری است. از این رو مقاله حاضر دو پرسش محوری را مورد کنکاش قرار داده است، اول، حاملان تغییر در جوامع معاصر، چند نوع رویکرد تغییر را تجربه کرده اند وویژگی های آنها کلام است؛ دوم، از دریچه رویکردهای انقلابی و اصلاحی، چه ارزیابی از تجریه دهه ا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
راهبرد فرهنگ

جلد ۵، شماره شماره ۱۸-۱۷، صفحات ۲۴۳-۲۷۳

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023